DAFTAR SUSUNAN ZAT-ZAT MAKANAN (DARI BAHAN
KERING)
(Kanisius, 1979)
No
|
Nama
Bahan
|
B.K.
(%)
|
PrK.
(%)
|
S.K.
(%)
|
Lemak
(%)
|
Abu
(%)
|
BETN
(%)
|
Ca
(%)
|
P
(%)
|
Hijauan
|
|||||||||
1.
|
Rumput gajah
|
18,98
|
10,19
|
34,15
|
1,64
|
11,73
|
42,29
|
||
2.
|
Silase rumput gajah
|
*
|
6,20
|
44,74
|
2,65
|
11,54
|
34,87
|
||
3.
|
Rumput lapangan
|
35,41
|
6,69
|
34,19
|
1,78
|
9,70
|
47,64
|
||
4.
|
Rumput Brach brizantha
|
18,21
|
11,01
|
34,12
|
1,18
|
10,12
|
43,57
|
||
5.
|
Rumput Brach decumbens
|
16,98
|
11,42
|
27,00
|
2,14
|
10,78
|
48,66
|
0,29
|
0,60
|
6.
|
Digitaria decumbens
|
15,82
|
12,72
|
37,97
|
1,76
|
9,34
|
38,22
|
||
7.
|
Setaria sphacelata
|
13,95
|
12,67
|
34,95
|
1,99
|
9,60
|
40,79
|
||
8.
|
Andropogon nodosis
|
*
|
3,54
|
39,39
|
0,68
|
5,12
|
51,27
|
0,63
|
0,17
|
9.
|
Rumput benggala
|
*
|
18,37
|
27,40
|
3,81
|
13,08
|
37,34
|
||
10.
|
Stylosanthes
|
18,80
|
16,62
|
36,45
|
1,59
|
7,06
|
38,28
|
||
11.
|
Centrosema
|
19,27
|
19,61
|
35,54
|
1,20
|
8,22
|
35,43
|
||
12.
|
Des. Nusitatum
|
13,19
|
18,53
|
31,77
|
3,06
|
10,14
|
36,50
|
||
13.
|
Rumput kumpai
|
31,04
|
11,49
|
33,67
|
2,18
|
6,93
|
45,73
|
||
14.
|
Rumput sungai
|
*
|
9,05
|
38,26
|
1,48
|
9,32
|
41,89
|
||
15.
|
Alang-alang campuran
|
17,14
|
8,36
|
37,74
|
1,80
|
6,58
|
45,52
|
||
16.
|
Rumput kering
|
*
|
8,49
|
31,09
|
1,41
|
9,10
|
49,91
|
||
17.
|
Rumput kering + jerami
|
*
|
5,80
|
31,55
|
1,20
|
16,53
|
44,92
|
||
18.
|
Molases grass
|
17,18
|
8,68
|
33,94
|
2,11
|
11,40
|
43,87
|
0,88
|
0,72
|
19.
|
Daun petai cina
|
*
|
30,58
|
11,94
|
3,50
|
7,79
|
46,01
|
||
20.
|
Tp. Daun petai cina
|
*
|
48,07
|
11,95
|
6,13
|
9,32
|
24,53
|
||
21.
|
Daun turi*
|
*
|
23,48
|
9,38
|
3,51
|
10,10
|
53,53
|
||
22.
|
Jerami padi
|
*
|
3,93
|
32,99
|
0,87
|
22,44
|
39,77
|
||
23.
|
Daun singkong*
|
20,35
|
8,95
|
30,92
|
1,46
|
10,74
|
47,93
|
0,67
|
0,36
|
24.
|
Batang singkong
|
13,40
|
1,75
|
23,49
|
1,32
|
10,43
|
63,01
|
||
25.
|
Batang dan daun singkong
|
23,31
|
3,98
|
33,29
|
1,59
|
49,79
|
11,35
|
||
26.
|
Daun gandum merah
|
30,57
|
5,83
|
30,82
|
2,59
|
9,51
|
51,25
|
||
27.
|
Daun gandum putih
|
29,49
|
6,16
|
29,87
|
2,89
|
9,05
|
52,03
|
||
28.
|
Batang gandum putih
|
13,83
|
0,84
|
34,66
|
0,62
|
3,67
|
60,21
|
||
29.
|
Batang gandum merah
|
16,72
|
0,92
|
34,56
|
1,04
|
6,93
|
56,55
|
||
30.
|
Daun tebu*
|
27,92
|
5,65
|
35,82
|
1,44
|
67,77
|
49,32
|
||
31.
|
Daun + batang tebu
|
15,34
|
5,75
|
49,23
|
1,53
|
11,25
|
40,54
|
||
32.
|
Batang sagu
|
37,28
|
0,84
|
5,19
|
0,28
|
7,63
|
86,06
|
||
33.
|
Galih sagu
|
*
|
0,41
|
7,33
|
0,25
|
7,20
|
84,81
|
||
34.
|
Serat galih
|
*
|
0,99
|
14,47
|
0,33
|
7,00
|
77,21
|
||
35.
|
Murbei
|
*
|
18,25
|
15,78
|
4,83
|
14,24
|
46,90
|
||
36.
|
Kepompong ulat sutera
|
*
|
60,11
|
5,72
|
19,20
|
10,41
|
4,56
|
||
37.
|
Sintrong
|
*
|
18,25
|
15,78
|
4,83
|
14,24
|
46,90
|
||
38.
|
Kecubung
|
8,61
|
31,55
|
12,16
|
4,89
|
14,58
|
36,82
|
||
39.
|
Tangki Tanda
|
32,02
|
9,35
|
38,16
|
1,44
|
4,77
|
46,28
|
*Bahan diterima dalam bentuk kering
No
|
Nama
Bahan
|
B.K.
(%)
|
PrK.
(%)
|
S.K.
(%)
|
Lemak
(%)
|
Abu
(%)
|
BETN
(%)
|
Ca
(%)
|
P
(%)
|
Penguat
|
|||||||||
1.
|
Jagung kuning
|
87,08
|
7,68
|
3,78
|
2,72
|
1,65
|
84,17
|
1,10
|
0,41
|
Jagung putih
|
88,79
|
9,64
|
0,82
|
3,69
|
1,58
|
84,27
|
1,00
|
0,44
|
|
Jagung ayakan
|
88,31
|
10,92
|
0,78
|
3,13
|
1,64
|
83,53
|
0,63
|
0,83
|
|
Tepung jagung
|
87,27
|
9,91
|
2,45
|
4,64
|
4,06
|
78,94
|
|||
2.
|
Onggok
|
85,69
|
1,55
|
10,44
|
0,36
|
1,03
|
86,62
|
||
3.
|
Beras merah
|
82,29
|
9,36
|
1,31
|
1,62
|
1,82
|
85,89
|
||
Gabah
|
88,75
|
7,85
|
10,97
|
1,05
|
6,47
|
73,66
|
0,55
|
0,59
|
|
Menir
|
88,95
|
9,12
|
1,57
|
24,96
|
1,97
|
62,38
|
|||
Menir dan gabah
|
87,05
|
9,78
|
1,18
|
24,75
|
4,12
|
60,17
|
|||
Dedak kasar
|
85,65
|
12,99
|
13,82
|
9,00
|
10,88
|
54,31
|
|||
Dedak halus
|
89,61
|
15,88
|
8,54
|
9,11
|
9,75
|
56,72
|
|||
4.
|
Kacang kedelai (merah)
|
91,34
|
38,65
|
7,59
|
14,42
|
9,04
|
30,30
|
||
Kacang kedelai disanggrai
|
92,55
|
30,65
|
8,14
|
13,65
|
6,83
|
40,73
|
|||
Kacang kedelai dikukus
|
93,16
|
39,81
|
6,47
|
16,23
|
11,18
|
26,31
|
|||
Kadang kedelai (hijau)
|
90,05
|
37,86
|
5,37
|
21,39
|
11,23
|
24,15
|
|||
Kacang kedelai (hitam)
|
91,59
|
35,64
|
6,35
|
12,27
|
8,78
|
36,96
|
|||
Tepung kacang kedelai
|
89,50
|
31,71
|
6,78
|
12,52
|
6,86
|
42,13
|
|||
Bungkil kacang kedelai
|
88,61
|
46,27
|
8,62
|
14,98
|
8,20
|
21,93
|
|||
Hasil ikutan pengolahan kedelai
|
90,94
|
20,56
|
2,21
|
6,48
|
7,97
|
62,78
|
|||
5.
|
Kacang hijau
|
87,79
|
27,37
|
3,88
|
1,48
|
3,71
|
63,56
|
1,06
|
0,78
|
Kacang hijau sanggrai
|
88,73
|
24,34
|
5,79
|
1,54
|
8,26
|
60,07
|
|||
Tepung kacang hijau
|
84,87
|
25,31
|
6,40
|
0,70
|
4,91
|
62,68
|
|||
6.
|
Kacang merah
|
86,29
|
28,96
|
4,45
|
4,84
|
4,52
|
57,23
|
||
Tepung kacang merah
|
85,49
|
29,16
|
6,01
|
1,30
|
6,21
|
57,32
|
|||
7.
|
Kacang Tolo
|
88,88
|
42,33
|
7,18
|
1,45
|
3,92
|
45,12
|
0,92
|
0,73
|
8.
|
Jawawut
|
91,63
|
12,16
|
9,59
|
2,52
|
3,53
|
72,20
|
||
9.
|
Bungkil kacang tanah
|
88,84
|
31,37
|
6,26
|
11,36
|
6,25
|
44,76
|
||
10.
|
Bungkil kelapa
|
90,69
|
23,40
|
13,39
|
15,49
|
6,58
|
41,14
|
||
Bungkll kelapa gebleg
|
89,66
|
19,76
|
13,00
|
71,66
|
6,46
|
49,12
|
|||
Bungkil kelapa keripik
|
91,34
|
19,44
|
12,51
|
11,16
|
6,58
|
50,31
|
0,79
|
0,85
|
|
Bungkil kelapa sawit
|
92,94
|
14,78
|
11,57
|
21,87
|
2,78
|
49,00
|
|||
Ampas kelapa
|
91,05
|
12,17
|
15,12
|
31,38
|
5,00
|
36,33
|
0,53
|
0,24
|
|
11.
|
Bungkil kacang pure
|
90,46
|
32,36
|
4,70
|
15,65
|
7,11
|
40,18
|
1,00
|
0,50
|
12.
|
Biji lamtoro
|
94,93
|
23,47
|
14,56
|
6,64
|
4,36
|
50,97
|
||
Tepung biji lamtoro
|
90,08
|
35,14
|
11,96
|
6,56
|
2,66
|
43,68
|
|||
Tepung biji lamtoro sanggrai
|
87,62
|
35,05
|
16,59
|
4,85
|
4,50
|
39,01
|
|||
13.
|
Gandum putih
|
89,98
|
1,80
|
30,87
|
1,00
|
4,36
|
61,97
|
||
Gandum merah
|
88,08
|
3,55
|
31,44
|
1,35
|
7,72
|
55,94
|
|||
Tepung terigu
|
88,20
|
11,55
|
1,40
|
2,80
|
9,36
|
74,89
|
|||
Dedak terigu halus
|
87,39
|
18,26
|
6,94
|
4,72
|
4,42
|
65,66
|
|||
Dedak terigu kasar
|
89,29
|
16,69
|
9,91
|
3,54
|
4,96
|
64,90
|
|||
14.
|
Tetes
|
82,52
|
3,06
|
0
|
0
|
10,31
|
86,63
|
||
15.
|
Sorghum
|
87,74
|
10,03
|
1,82
|
3,00
|
2,61
|
82,54
|
||
16.
|
Bulgur
|
90,65
|
12,86
|
1,52
|
1,41
|
1,65
|
82,56
|
||
17.
|
Ampas Bir
|
95,80
|
33,74
|
19,15
|
6,06
|
3,98
|
37,07
|
||
18.
|
Ampas tahu
|
97,10
|
24,56
|
23,58
|
10,13
|
3,51
|
38,22
|
||
19.
|
Urea (N)
|
-
|
41,61
|
-
|
-
|
-
|
-
|
||
20.
|
Ikan teri
|
95,13
|
44,98
|
1,05
|
7,55
|
41,78
|
4,64
|
7,11
|
4,85
|
Tepung ikan
|
89,74
|
49,03
|
5,66
|
4,71
|
35,51
|
5,09
|
11,28
|
2,76
|
|
Tepung ikan teri
|
89,80
|
37,82
|
0,68
|
6,52
|
22,64
|
32,34
|
5,52
|
3,32
|
|
Tepung kepala ikan
|
92,25
|
40,83
|
1,78
|
10,31
|
35,01
|
12,07
|
13,24
|
6,33
|
|
21.
|
Tepung mujair
|
92,33
|
33,62
|
0,61
|
13,70
|
35,19
|
16,88
|
10,81
|
4,83
|
22.
|
Tepung darah
|
89,22
|
80,31
|
5,07
|
0,76
|
7,90
|
5,96
|
0,93
|
0,29
|
23.
|
Tepung kepala udang
|
88,68
|
32,35
|
21,42
|
0,80
|
39,13
|
6,30
|
16,34
|
2,83
|
24.
|
Tepung Ebi
|
86,63
|
32,08
|
21,03
|
0,76
|
39,35
|
6,78
|
17,70
|
2,48
|
25.
|
Siput
|
94,83
|
13,47
|
7,81
|
1,03
|
52,14
|
26,23
|
41,95
|
0,09
|
26.
|
Tepung Kerang
|
94,93
|
2,08
|
20,56
|
0,07
|
60,74
|
16,55
|
54,66
|
0,02
|
27.
|
Kulit kodok
|
91,77
|
8,20
|
0,71
|
2,27
|
14,33
|
74,49
|
4,06
|
2,81
|
Tepung kodok
|
92,42
|
59,42
|
0,77
|
7,12
|
0,86
|
31,83
|
7,41
|
3,04
|
|
28.
|
Bia telaga
|
95,13
|
15,27
|
17,19
|
0,69
|
50,39
|
16,46
|
||
Bia sawah
|
97,09
|
11,60
|
29,85
|
0,72
|
46,62
|
11,21
|
|||
29.
|
Skim Milk
|
92,21
|
36,53
|
0
|
1,14
|
8,40
|
54,93
|
2,19
|
0,32
|
30.
|
CSM
|
90,85
|
18,00
|
1,33
|
2,14
|
4,52
|
74,01
|
||
31.
|
Tepung bekicot + kulitnya
|
97,54
|
5,11
|
9,24
|
0,32
|
58,70
|
26,63
|
B.K. =
Bahan kering S.K. =
Serat kasar
PrK. =
protein kasar BETN =
Bahan Ekstrak Tanpa Nitrogen
Sumber : Laporan Khusus No.3 Lembaga Penelitian
Peternakan, Bogor, 1976. (Lih. Daftar Kepustakaan, no. 19, hlm. 171)
Daftar Analisis Kadar Bahan Baku Pakan
Ternak Unggas
(sumber: Bambang Agus Murtidjo, 1989)
Bahan
Baku Pakan Unggas
|
Protein
(%)
|
Lemak
(%)
|
Serat Kasar
(%)
|
Energi Metabolis
(Kcal/kg)
|
BAHAN BAKU BUTIRAN
|
||||
Jagung
|
9,0
|
3,8
|
2,5
|
3.430
|
Sorgum
|
11,0
|
1,9
|
3,4
|
3.040
|
Gandum
|
11,9
|
1,9
|
2,6
|
3.000
|
Kacang hijau
|
24,2
|
1,1
|
5,5
|
2.900
|
Kacang kedele
|
37,0
|
17,9
|
5,7
|
3.510
|
Kacang tanah
|
30,0
|
48,0
|
2,8
|
5.700
|
Kacang gude
|
22,3
|
1,7
|
0,5
|
2.950
|
Biji karet
|
17,5
|
23,7
|
5,2
|
-
|
Biji kecipir
|
29,8
|
15,0
|
5,5
|
-
|
BAHAN BAKU TEPUNG
|
||||
Bekatul
|
10,2
|
7,9
|
8,2
|
1.630
|
Dedak gandum
|
11,8
|
3,0
|
11,2
|
1.140
|
Tepung bulu unggas
|
86,5
|
3,9
|
0,4
|
3.047
|
Tepung ikan
|
53,9
|
4,2
|
1,0
|
2.640
|
Tepung daging bekicot
|
60,9
|
7,0
|
4,5
|
3.010
|
Tepung rese
|
33,21
|
4,4
|
18,3
|
2.900
|
Molase
|
5,4
|
-
|
-
|
1.960
|
Tepung tulang
|
12,0
|
3,0
|
2,0
|
-
|
Tepung darah
|
80,1
|
1,6
|
1,0
|
2.850
|
Tepung gaplek
|
1,5
|
0,7
|
0,9
|
2.970
|
Tepung daun ubi kayu
|
29,0
|
4,8
|
21,9
|
1.300
|
Tepung daun lamtoro
|
23,2
|
2,4
|
20,1
|
1.140
|
Tepung daun pepaya
|
23,5
|
9,1
|
11,3
|
1.230
|
Tepung daun turi
|
31,7
|
1,9
|
22,4
|
1.230
|
Susu bubuk
|
35,0
|
1,2
|
0,2
|
2.510
|
BAHAN BAKU PILIH
|
||||
Bungkil kelapa
|
20,5
|
6,7
|
12,0
|
1.540
|
Bungkil kedele
|
41,7
|
3,5
|
6,5
|
2.240
|
Bungkil kacang tanah
|
40,2
|
6,0
|
7,6
|
2.200
|
Bungkil biji kapok
|
27,4
|
5,6
|
25,3
|
1.500
|
BAHAN BAKU CAIR
|
||||
Minyak ikan
|
-
|
-
|
-
|
8.180
|
Minyak kedele
|
-
|
-
|
-
|
8.950
|
Minyak kelapa
|
-
|
-
|
-
|
8.950
|